در سال‌های اخیر، نوآوری همچنان یک نیروی محرکه برای انطباق، تغییر و بقا است. با این حال، تنها 45% از شرکت‌ها نوآوری را به عنوان یک اولویت استراتژیک در نظر دارند، 25% تعهد یا سرمایه‌گذاری بی تفاوت یا متناقض بر روی آن انجام داده‌اند و 30% آن‌ها نوآوری را یک اولویت استراتژیک نمی‌دانند (بر اساس گزارش گروه مشاوره بوستون در سال 2020). امروزه جهت بهبود، ساختاردهی و مدیریت نوآوری در سازمان‌های پیچیده، نیاز به رویکردهای رسمی‌تری می‌باشد.
مدل نوآوری (Innovation Lens) EFQM (2020) یک زیرساخت کلیدی را برای دستیابی به این هدف مهم را فراهم می‌کنند. این مطلب به تبیین این مدل در راستای تعریف عناصر کلیدی برای حمایت، ایجاد، مدیریت و اجرای نوآوری در سازمان می پردازد.
-
پرسشنامه نوآوری EFQM 2020 (فایل Word)
قیمت اصلی 1.200.000 ریال بود.1.000.000 ریالقیمت فعلی 1.000.000 ریال است.
مدل نوآوری یا چارچوب نوآوری EFQM
از زمان معرفی مدل نوآوری EFQM در سال 1992، مدل EFQM یک چارچوب استراتژیک برای حمایت از مدیریت تغییر و بهبود عملکرد از طریق مجموعه‌ای از معیارها و روش‌های ارزیابی ارائه کرده است. یکی از نقاط قوت کلیدی این مدل، توانایی در هماهنگی، یکپارچه‌سازی و همسویی ابتکارات، ابزارها و سیستم‌ها است. این شامل سیستم‌های مدیریت ISO مانند ISO9001، ISO14001، ISO45001، ISO22301، ISO3100، و ISO44001 می‌شود که همگی با استفاده از ساختار سطح بالا برای استانداردهای سیستم مدیریت همسو شده‌اند. آخرین به‌روزرسانی مدل EFQM که در سال 2020 راه‌اندازی شد، چارچوبی انعطاف‌پذیرتر برای کمک به «تغییرات، دگرگونی‌ها و اختلالاتی است که افراد و سازمان‌ها هر روز با آن مواجه هستند». مدل EFQM تمرکز خاصی بر نوآوری دارد. برای مثال، معیار 2.3، فعال کردن خلاقیت و نوآوری، به دنبال سازمان‌هایی می‌گردد که «در شبکه‌های یادگیری و همکاری برای شناسایی فرصت‌های خلاقیت، نوآوری و تفکر مخرب مشارکت می‌کنند». همچنین معیار 5.3، هدایت نوآوری و استفاده از فناوری، بر “قابلیت ها، منابع و ابزارهایی که خلاقیت، نوآوری و تفکر مخرب را توسعه و حفظ می کنند” تمرکز دارد.
این تمرکز قوی بر نوآوری منجر به توسعه و راه اندازی مدل نوآوری EFQM در سال 2020 شد. مدل نوآوری «روی فعالیت‌ها، فرآیندها و فرهنگی تمرکز می‌کند که برای تحریک نوآوری و تشویق آن به شکوفایی ترکیب می‌شوند. این یک دیدگاه گسترده از نوآوری را نشان می دهد و هدف آن اندازه‌گیری تأثیرات ملموس کسب و کار (نتایج)، در رابطه با جهت‌گیری‌های اعلام شده سازمان و میزان موفقیت در اجرا است.
مدل نوآوری به سازمان نشان می‌دهد که چه سطح و نوع از فرهنگ، فعالیت‌ها و فرآیندهایی برای تحریک نوآوری و تشویق آن به شکوفایی مورد نیاز است.
مدل نوآوری EFQM، نوآوری را به عنوان “ترجمه عملی ایده‌ها به محصولات، خدمات، راه‌حل‌ها، فرآیندها، سیستم‌ها، ساختارهای سازمانی یا تعاملات اجتماعی جدید یا موجود” تعریف می‌کند. مدل نوآوری به سازمان اجازه می‌دهد تا سطح بلوغ نوآوری خود را بر اساس مجموعه‌ای جامع از شاخص‌های تعیین شده برای هر عنصرِ آن ارزیابی کند. امتیازدهی در باندهای 0 تا 20 درصد است که نشان‌دهنده پنج سطح است: ورود (entry)، ساخت (building)، حفظ (sustaining)، تأثیر بر زنجیره ارزش (impact on value chain) و یکپارچگی کامل (full integration). بر این اساس می‌توان یک خودارزیابی کامل یا ارزیابی مستقل مانند خود مدل EFQM 2020 انجام داد.
مدل نوآوری EFQM برای کمک به سازمان‌ها در درک معنای نوآوری طراحی شده است و آن ها را به چالش می‌کشد تا روی توسعه محصولات، خدمات، راه‌حل‌ها و روش‌های کار برای افزودن ارزش جدید تمرکز کنند. این مدل، سازمان‌ها را در توسعه فرآیندهایی که نوآوری پایدار را ممکن می‌کند، حمایت می‌کند، معیارهایی را ارائه می‌دهد که آن‌ها می‌توانند عملکرد نوآوری را ارزیابی کنند و شواهدی از فعالیت‌های نوآورانه را مورد تأیید قرار دهند.
-
نمونه آماده اظهارنامه تعالی سازمانی سطح تعهد جایزه ملی تعالی (فایل Word)
قیمت اصلی 5.000.000 ریال بود.4.000.000 ریالقیمت فعلی 4.000.000 ریال است. -
ابزار تحلیل پرسشنامه تعالی سازمانی EFQM 2020 (فایل Excel)
قیمت اصلی 5.000.000 ریال بود.4.000.000 ریالقیمت فعلی 4.000.000 ریال است. -
پرسشنامه تعالی سازمانی EFQM 2020 (فایل Word)
1.000.000 ریال
عوامل کلیدی موفقیت مدل نوآوری EFQM
عناصر ضروری برای برنامه ایجاد و مدیریت نوآوری موفق بر اساس مدل نوآوری EFQM به صورت زیر است:
- داشتن مجموعه‌ای از ارزش‌ها که نوآوری را پرورش داده و توانمند می‌سازد.
- داشتن تمایل به استفاده از نوآوری برای برآورده کردن یا فراتر از انتظارات مشتری، با درک عمیق از آنچه آن‌ها می‌خواهند.
- داشتن فروتنی برای همکاری آسان با سهامداران کلیدی، داخلی و خارجی در حوزه نوآوری
- داشتن جاه‌طلبی و تمایل برای شناسایی و اجرای روش‌های نوآورانه کار، از جمله میل به ریسک‌های اندازه‌گیری شده و صبر لازم برای نوآوری موفق.
- داشتن فرآیندهای نوآوری تعبیه شده که از پایداری نیز حمایت نمایند.
- داشتن معیارهای مشخص عملیاتی برای نوآوری و تعیین زمان و بودجه لازم برای نوآوری
معیارها و زیرمعیارهای اصلی مدل نوآوری EFQM
مدل نوآوری EFQM سال 2020 دارای 3 بعد اصلی جهت‌گیری، اجرا و نتایج می‌باشد که در ادامه به معرفی معیارهای زیر مجموعه آن‌ها می‌پردازیم:
جهت‌گیری (جهت)
سازمانی نوآور، سازمانی است که فرهنگ نوآوری و تفکر نوآورانه را تشویق می‌کند. در این سازمان، رهبران در همه سطوح ذهنیت نوآوری را تعبیه می‌کنند و راهبردها را بر هدایت نوآوری متمرکز می‌نمایند. این بُعد شامل 2 معیار اصلی زیر می‌باشد:
- چشم‌انداز و رهبری
- استراتژی و فرهنگ نوآوری
اجرا (پیاده‌سازی)
یک سازمان نوآور می‌داند که ذینفعان کلیدی آن چه کسانی هستند و چگونه بهترین همکاری را با آن‌ها برای پیاده‌سازی استراتژی‌های نوآورانه برنده‌ای انجام دهد که ارزش پایدار ایجاد می‌نمایند. این مهم بواسطه مدیریت موفقیت‌آمیز دانش و فرآیندهایی است که برای حمایت و پرورش تفکر خلاق و فعالیت‌های نوآوری طراحی شده‌اند. این بُعد شامل 3 معیار اصلی زیر است:
- مشارکت ذینفعان
- خلق ارزش پایدار
- فرایندها و منابع
نتایج
آنچه که سازمان در رابطه با آنچه در بخش جهت و اجرا شرح داده شده است، به دست آورده است. در عمل متوجه می‌شویم که یک سازمان نوآور نتایجی را برای کسب و کار، بازار و ذینفعان ارائه می‌دهد. این بُعد شامل 2 معیار اصلی زیر است:
- تأثیرات بر منافع ذینفعان
- تأثیرات بر کسب و کار و بازار
مزایا و اهداف مدل نوآوری EFQM
مدل نوآوری EFQM به سازمان اجازه می‌دهد تا سطح بلوغ نوآوری خود را بر اساس مجموعه‌ای از شاخص‌ها ارزیابی کند که بر اساس عناوین ذیل ساختار یافته‌اند:
- بهبود عملکرد اقتصادی، (رشد درآمد بیشتر) از طریق توسعه و تحویل محصول، فرآیند، خدمات یا راه حل جدید؛
- بهبود رضایت و وفاداری مشتری در نتیجه مستقیم یک برنامه نوآوری موفق است که به تعبیه تفکر و طرز فکر کمک می‌کند.
- این مدل، فرصتی را برای تعامل و انگیزه عمیق تر کارکنان ارائه می‌دهد.
- این مدل به سازمان کمک می‌کند تا بفهمد نوآوری برای آن چه معنایی دارد و آن را به چالش می‌کشد تا بر توسعه محصولات، خدمات، راه‌حل‌ها و روش‌های جدید تمرکز کند.
- از یک سازمان در توسعه فرآیندهایی حمایت می‌کند که نوآوری پایدار را ممکن می‌سازد.
- معیاری را ارائه می‌دهد که سازمان می‌تواند عملکرد نوآوری را ارزیابی کند و فعالیت‌های نوآورانه را اثبات کند.
- این پتانسیل را برای سازمان برای دستیابی به تمایز رقابتی و فضای بازار ارائه می‌دهد.
- به یک سازمان اجازه می‌دهد تا موفقیت خود در مدیریت نوآوری را به طور عمومی جشن بگیرد.
- این فرصت را برای یک سازمان ایجاد می‌کند تا بخشی از جامعه نوآوری EFQM شود که بر ایجاد ثروت و بهبود استانداردها متمرکز است.
سطوح بلوغ در مدل نوآوری EFQM
بر اساس این مدل، بلوغ در حوزه نوآوری دارای 5 سطح می‌باشد:
- سطح ورود (اول): سازمان شروع به فکر کردن در مورد شرایط، فرهنگ، فرآیندها و سیستم های لازم برای هدایت و پرورش نوآوری و خلاقیت کرده است.
- سطح ساخت (دوم): سازمان برخی از شرایط، فرآیندها و سیستم ها را در اختیار دارد. شواهد محدودی از نتایج و بهبودها وجود دارد.
- سطح پایدار (سوم): شرایط، فرهنگ، فرآیندها و سیستم‌های حمایت از نوآوری در فعالیت‌های روزمره گنجانده می‌شوند. شواهد نشان می‌دهد این موارد به طور منظم بررسی و بهبود می‌یابند. کارمندان در فعالیت‌های نوآوری مشارکت دارند. معیارها وجود دارد و سازمان می‌تواند شواهدی از روندهای مثبت از نظر فعالیت نوآوری را نشان دهد. شواهدی مبنی بر مشارکت و همکاری با سایر سهامداران کلیدی در فعالیت های نوآوری وجود دارد.
- سطح تأثیر بر زنجیره ارزش (چهارم): فرهنگ نوآوری، شرایط، فرآیندها و سیستم‌ها به وضوح یکپارچه شده‌اند. سازمان می‌تواند داده‌های روند تاثیر را اثبات کند. طیف گسترده‌ای از معیارهای مالی و غیر مالی وجود دارد که در صورت لزوم با سایر اهداف و معیارهای خارجی مقایسه می‌شوند. کارکنان به وضوح درگیر فعالیت‌های نوآورانه هستند. شواهد واضحی از تأثیر فعالیت‌های نوآورانه بر زنجیره ارزش از طریق مشتریان، تأمین کنندگان، مشارکت و همکاری در پروژه های نوآوری وجود دارد.
- سطح یکپارچگی کامل (پنجم): فرهنگ نوآوری واضحی وجود دارد که توسط فرآیندها و سیستم‌های یکپارچه سرتاسری پشتیبانی می‌شود که بر سازمان و زنجیره ارزش آن تأثیر می‌گذارد. نتایج در چرخه استراتژیک نشان می‌دهد که سازمان یک «نمونه نوآوری» است و در داخل و خارج صنعت در این حوزه شناخته شده است.
تعیین سطح سازمان نیاز به یک خود ارزیابی دارد توسط پرسشنامه ارزیابی نوآوری EFQM دارد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این مدل و چارچوب نوآوری EFQM به اینجا مراجعه نمایید.
